สถาบันอาหาร (National Food Institute) เป็นองค์กรเครือข่าย ภายใต้อุตสาหกรรมพัฒนามูลนิธิ สังกัดกระทรวงอุตสาหกรรม[1] ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2539 มีภารกิจหลักในการส่งเสริมและพัฒนาผู้ประกอบการด้านอาหาร ทั้งในด้านมาตรฐานการผลิต การวิจัยและข้อมูล การตรวจสอบทางห้องปฏิบัติการ การฝึกอบรม และการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้านอาหาร อีกทั้งเป็นที่ตั้งของ Thai Food Heritage ศูนย์การเรียนรู้เฉพาะทางเกี่ยวกับอาหารไทยแห่งแรกในประเทศไทย

จัดขึ้นจากแนวคิดภาครัฐ โดยกรมส่งเสริมการส่งออก (ปัจจุบันคือกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ) กระทรวงพาณิชย์ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และภาคเอกชน โดยกลุ่มอุตสาหกรรมอาหาร สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย เพื่อหาองค์กรที่จะทำหน้าที่เป็นแกนหลักในการพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารของไทย รัฐบาลจึงมอบหมายให้สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย ดำเนินการศึกษา ถึงความจำเป็นในการจัดตั้งองค์กรขึ้นใหม่ จึงได้มีข้อสรุปและเสนอแนะให้จัดตั้งองค์กรขึ้นใหม่ ที่จะเป็นองค์กรหลักในการพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารของไทย ในรูปแบบของสถาบัน จึงมีมติให้จัดตั้งสถาบันอาหารขึ้น ในวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2539 ในรูปแบบองค์กรเครือข่าย ภายใต้อุตสาหกรรมพัฒนามูลนิธิ สังกัดกระทรวงอุตสาหกรรม ตามคำสั่งกระทรวงอุตสาหกรรมที่ 440/2539 ลงวันที่ 28 พฤศจิกายน 2539