อุปกรณ์สำคัญเกี่ยวกับไฟฟ้ามีอยู่หลายประเภท หนึ่งในนั้นคือชุดควบคุมเครื่องกำเนิดไฟฟ้า หรือ Generator Collector มาทำความรู้จักกันว่าเครื่องนี้คืออะไร มีทั้งหมดกี่แบบ มีประโยชน์แค่ไหนถึงต้องติดตั้ง รวมถึงวิธีการติดตั้งเพื่อใช้งานชุดคอนโทรลนี้ต้องทำอย่างไร ตามหาคำตอบได้ในบทความนี้!
Generator คืออะไร
ก่อนจะรู้จักกับ Generator Collector เราอยากพามารู้จักกับ Generator หรือเครื่องกำเนิดไฟฟ้าซึ่งถือเป็นอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกัน เพราะอุปกรณ์นี้เป็นตัวที่ทำหน้าที่ผลิตไฟฟ้าสำรองเพื่อนำจ่ายไปยังอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ในยามฉุกเฉินตอนที่ไฟฟ้าขัดข้อง แต่เพื่อให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นจึงควรติดตั้ง Generator Collector กันไปด้วย
Generator ต่างจาก Generator Controller อย่างไร
Generator Controller กับ Generator แม้จะมีความเกี่ยวข้องกัน แต่ก็เป็นอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่คนละแบบ โดยเครื่องกำเนิดไฟฟ้าถือเป็นอุปกรณ์ที่ผลิตไฟฟ้าสำรอง ส่วนตู้ Generator Controller (GCP) คือ อุปกรณ์ที่คอยจัดการระบบให้กับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เช่น แรงดัน กระแส ความถี่ และอุณหภูมิ เป็นต้น โดยทำหน้าที่ตรวจสอบและควบคุมการผลิตไฟให้มีประสิทธิภาพ เปรียบเสมือนอุปกรณ์ที่คอยป้องกันเครื่องกำเนิดไฟฟ้าอีกที เมื่อมีการทำงานที่สมบูรณ์ก็จะช่วยทำให้อายุการใช้งานของเครื่องกำเนิดไฟฟ้ายาวนานขึ้นได้เช่นกัน
Generator Controller มีกี่แบบ
เครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่มีหลายแบบจึงส่งผลให้ Generator Controller มีหลายประเภท ซึ่งแต่ละแบบมีหลักการทำงานที่ต่างกัน ดังนี้
1. Stand Alone Gen-Set Controller
ชุดควบคุมเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ควบคุมการทำงานแค่ฝั่งเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ไม่ได้มีการตรวจสอบในเรื่องของแรงดันและความถี่ของฝั่งหม้อแปลงไฟฟ้า โดยเป็น Generator Control Panel ที่เหมาะกับการติดตั้งกับผนังหรือติดตั้งกับชั้นวางได้ ช่วยทำให้การตรวจสอบการทำงานของเครื่องกำเนิดไฟฟ้าสะดวกและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น
2. Automatic Main Failure (AMF) Genset Controller
ชุดควบคุมเครื่องกำเนิดไฟฟ้าแบบอัตโนมัติ จะเป็นชุดควบคุมที่สามารถควบคุมการทำงานได้ทั้งฝั่งเครื่องกำเนิดไฟฟ้าและฝั่งหม้อแปลงไฟฟ้า โดยมีการตรวจสอบแรงดันและความถี่ อีกทั้งยังช่วยควบคุมการทำงานของ Automatic Transfer Switch หรือสวิตช์เลือกแหล่งจ่ายไฟอัตโนมัติอีกด้วย ซึ่ง Generator Control Panel จะช่วยให้สามารถติดตามและควบคุมระยะไกลได้ มีประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับการใช้งานในสถานที่ห่างไกลหรือไม่มีพนักงานควบคุม หรือสามารถใช้ร่วมกันกับ Diesel Generator Control Panel ได้เช่นกัน เป็นการรักษาความต่อเนื่องของพลังงาน
3. Paralleling Controller
Paralleling Controller ถือเป็น Generator Control Panel ที่ขนานการทำงานได้หลายรูปแบบ ทั้งเครื่องกำเนิดไฟฟ้ากับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เครื่องกำเนิดไฟฟ้ากับหม้อแปลงไฟฟ้า และเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ขนานกันเองควบคู่ไปกับหม้อแปลงไฟฟ้า ซึ่งจะทำงานโดยตรวจสอบแรงดัน ความถี่ และ Phase Shift ให้ตรงกัน จึงค่อยสับให้ไฟฟ้ามาขนานกันเพื่อจ่ายโหลด ซึ่ง Generator Controller แบบนี้จะช่วยให้ปรับแต่งการใช้งานไฟฟ้าได้ตามต้องการ เพื่อเป็นการประเมินสถานการณ์ไว้ล่วงหน้าสำหรับสถานที่ที่มีความต้องการใช้ไฟฟ้าสูง ทำให้มีการควบคุมไฟฟ้าได้ดีขึ้น
ส่วนประกอบของ Generator Controller
การทำงานของ Generator Controller สามารถเกิดขึ้นได้จากอุปกรณ์หลายส่วนที่ติดตั้งไว้ภายใน ไปดูกันว่าแต่ละส่วนประกอบมีลักษณะเป็นอย่างไรและทำหน้าที่อย่างไรบ้าง
Automatic Transfer Switch
Automatic Transfer Switch หรือ ATS คือสวิตช์สลับแหล่งจ่ายไฟอัตโนมัติ ที่มีฟังก์ชันป้องกันไฟฟ้าลัดวงจรโดยมีฉนวนที่ทนทานไฟ มีทั้งแบบ 4 Pole และ 3 Pole โดยดีไซน์ที่นำอุปกรณ์ตัดต่อวงจรไฟฟ้า (Magnetic Contactor) มาประกอบกัน มักจะใช้กับ ATS ที่มีค่าพิกัดกระแสไม่เกิน 125A ส่วนดีไซน์แบบโหลดเบรกสวิตช์ (Load Break Switch) มักจะใช้กับ ATS ที่มีค่าพิกัดกระแสมากกว่า 125A เพื่อให้มีความปลอดภัยสูง
Battery Charger
Battery Charger แบ่งเป็น 2 แบบ คือ แบบหม้อแปลง (Liner) และแบบสวิตช์ (Swithcing) ซึ่งมีน้ำหนักแต่มีความทนทานกว่าแบบ Swithcing ซึ่ง Battery Charger คือตัวที่ทำหน้าที่ชาร์จไฟให้กับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ซึ่งมีค่าพิกัดกระแสตั้งแต่ 1.25A-12A สามารถปรับกระแสชาร์จไฟได้
Earth Leakage Relay
เป็นอุปกรณ์ตรวจจับกระแสไฟฟ้ารั่วลงดิน ที่ใช้เตือนเมื่อมีระบบไฟฟ้าหรืออุปกรณ์ไฟฟ้ามีไฟรั่ว โดยมีทั้งแบบยึดอยู่หน้าตู้หรือติดบนราง DIN สามารถปรับ I△n Fault Current, Tripping Range และ Delay Time ได้
Monitoring Relay
ทำหน้าที่ตรวจสอบความบกพร่องของการทำงานในระบบ เช่น แรงดันเกิน แรงดันตก แรงดันหาย เป็นต้น เมื่อพบแล้วจึงช่วยตัดการทำงานก่อนที่ระบบจะเกิดความเสียหาย เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ติดตั้งบนราง DIN
Fuse Holder
อุปกรณ์ที่ไว้ใส่ฟิวส์ มีหลายขนาด มักใช้สำหรับติดตั้งกับตัวควบคุมวงจร เพื่อดูว่าฟิวส์ขาดหรือไม่ รองรับกระแสไฟฟ้ารวมถึงแรงดันได้ดี ช่วยป้องกันความเสียหายของอุปกรณ์จากการเกิดไฟฟ้าลัดวงจร
Push button และ Selector Switches
ทำมาจากวัสดุพลาสติกและเหล็ก เป็นอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่ในการตัด หรือต่อวงจรไฟฟ้า ถือเป็นตัวควบคุมการทำงานของอุปกรณ์ไฟฟ้า เช่น การควบคุมทิศทางของกระแสไฟฟ้า การเปลี่ยนโหมดในการทำงาน เป็นต้น
Rotary Cam Switches
เป็นสวิตช์ที่มีลักษณะเป็นโลหะเพื่อให้มีความทนทานในการใช้งานและมีตัวบล็อกเป็นพลาสติกคุณภาพสูงที่ไม่ติดไฟ ป้องกันการเกิดเพลิงไหม้ใน Generator Controller ซึ่งมีไว้ใช้เลือกฟังก์ชันการทำงาน เช่น เริ่ม หยุด ทดสอบ หรือเลือกแสดงผลของเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เป็นต้น
เครื่องมือวัด Metering
เป็นอุปกรณ์พื้นฐานที่ต้องมีสำหรับงานด้านไฟฟ้า ทำหน้าวัดค่าปริมาณทางไฟฟ้า เช่น แรงดันไฟฟ้า กระแสไฟฟ้า ความต้านทานไฟฟ้า เป็นต้น โดยเป็นอุปกรณ์ที่มีหน้าจอกว้างและมีแสงไฟส่องสว่างเพื่อให้อ่านค่าพารามิเตอร์ได้ง่าย
ทำไมต้องติดตั้ง Generator Controller
สถานที่ไหนที่มีเครื่องกำเนิดไฟฟ้า จำเป็นต้องมี Generator Controller เพราะมีประโยชน์และข้อดีต่างๆ ดังนี้
- Generator Controller ช่วยลดข้อผิดพลาดในการทำงานของเครื่องกำเนิดไฟฟ้าได้
- เพิ่มความปลอดภัยให้กับการทำงานได้มากขึ้นด้วยการควบคุมกระแสไฟฟ้า
- Generator Controller เข้ามาเป็นตัวช่วยในการควบคุมการทำงานของเครื่องกำเนิดไฟฟ้า จึงทำให้มีการทำงานที่มีประสิทธิภาพขึ้น
- ช่วยลดค่าใช้จ่ายลงได้เพราะเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ได้รับการควบคุมจาก Generator Controller จะมีอายุการใช้งานที่นานขึ้น ไม่ต้องเปลี่ยนบ่อย หมดกังวลเรื่อง Generator Controller Price ที่มีราคาสูง หากต้องมีการเปลี่ยนแปลง รวมถึงยังช่วยลดค่าบำรุงรักษาและการดำเนินงานลงอีกด้วย
- ช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือของเครื่องกำเนิดไฟฟ้าได้ ด้วยฟังก์ชันตรวจสอบและวิเคราะห์เครื่องกำเนิดไฟฟ้าของ Generator Controller ที่สามารถให้ข้อมูลเชิงลึกได้
ตัวอย่างการใช้งาน Generator Controller
สามารถนำ Generator Controller ไปประยุกต์ใช้งานเพื่อให้เกิดประโยชน์ได้หลายวิธี ดังนี้
- การเชื่อมต่อเข้ากับคอมพิวเตอร์ผ่านด้านหน้าของชุดควบคุม โดยไม่ต้องเปิดฝาตู้ Generator Controller ทำให้สามารถตั้งค่าการทำงานได้อย่างง่ายดาย
- การเชื่อมต่อเข้าระบบสาย Lan ด้วย Module Ethernet เพื่อส่งอีเมล หรือข้อความเข้าโทรศัพท์มือถือ
- การประสานงานระหว่างคนกับเครื่องจักร โดยผู้ปฏิบัติงานสามารถโต้ตอบกับ Generator Controller ด้วยการสัมผัสกับหน้าจอหรือแอปพลิเคชันเพื่อกำหนดการตั้งค่าและรับการแจ้งเตือนที่สำคัญจากระบบ
สรุป
Generator เป็นอุปกรณ์ที่ผลิตไฟฟ้าสำรอง ส่วน Generator Controller จะมี Panel ต่างๆ ไว้คอยจัดการระบบให้กับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ผ่านการตรวจสอบและควบคุมการผลิตไฟให้มีประสิทธิภาพ ซึ่งชุดควบคุมเครื่องกำเนิดไฟฟ้ามี 3 แบบ คือ Stand Alone Gen-Set Controller, Automatic Main Failure (AMF) Genset Controller และ Paralleling Controller โดยสถานที่ใดที่มีเครื่องกำเนิดไฟฟ้าก็ควรมี Generator Controller ด้วย เพราะจะช่วยลดข้อผิดพลาดในการทำงาน ทำให้มีความปลอดภัยยิ่งขึ้น และลดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ทั้งนี้ไม่ควรติดตั้ง Generator Controller เอง ควรให้ผู้เชี่ยวชาญอย่าง Siam Generator แนะนำและติดตั้งชุดควบคุมเครื่องกำเนิดไฟฟ้าให้ ซึ่งมีหลายรุ่นและหลายแบบให้ได้เลือก เพื่อตอบโจทย์ทุกความต้องการ รวมถึงยังมีบริการหลังการขายสำหรับการซ่อมบำรุงอีกด้วย